Zwangerschap
De ontwikkeling van een jong kind hangt af van een groot aantal factoren zoals gezondheid en leeftijd van de ouders, hun voedingsgewoonten en leefwijze en eventueel medicijngebruik, het stressniveau van de moeder tijdens de zwangerschap (en haar omgeving) in het eerste trimester, maar ook de voeding van de moeder tijdens de zwangerschap en de voeding van de pasgeborene tijdens de eerste zeven levensmaanden hebben een hele sterke invloed op de latere ontwikkeling van het kind.
Die invloed strekt zich uit over een aantal erg belangrijke facetten van de latere ontwikkeling van de baby: groei, weerstand tegen infecties, lichaamsgewicht, cognitieve ontwikkeling en intelligentie, stresstolerantie (adaptogene capaciteit), levensverwachting en gezondheid en ziekte. Dit fenomeen noemt men "Metabolic Imprinting" (of Metabolic Programming, MP).
MP is een proces waarin bepaalde metabolische gebeurtenissen opgeslagen worden in een 'metabolisch geheugen' (Waterland, 1999). Er bestaat een hypothese, dat de pasgeborene op latere leeftijd tijdens een kritische periode "metabolisch gedrag" kan gaan vertonen; het organisme is gevoeliger in functie en structuur geworden door de eerder genoemde mogelijke invloeden. MP kan daardoor een voorspellende factor zijn voor de ontwikkeling van een groot aantal welvaartsziekten zoals diabetes, hart- en vaatziekten, afwijkend cholesterolmetabolisme, botziekten, allergie, hersenfunctieafwijkingen en obesitas door afwijkingen in de leptinehuishouding.
Een voorbeeld: een obese (dikke) moeder gebruikt tijdens de zwangerschap (te) veel geraffineerde suikers. Ook de foetus krijgt daardoor een veel te groot aanbod van suikers en gaat zelf uit nood minder insulinereceptoren in zijn organisme aanmaken. Als de baby wordt geboren, zal deze direct al adipeus zijn (wollige, dikke baby's) met een gestoord vetmetabolisme (leptine-stofwisselingsafwijking) en een veelal chronisch veel te hoge behoefte aan suikers - omdat er te weinig insuline in de cellen komt t.g.v. het eerder genoemde insulinereceptorentekort. De kans dat deze baby later diabetes (en arteriosclerose, plaque) ontwikkelt is buitengewoon groot.
Autisme komt vaker voor bij jongetjes van wie de moeder SSRI's tijdens de zwangerschap namen. SSRI's zijn een groep van medicijnen die artsen vaak tegen depressie voorschrijven. Het grootste risico doet zich voor wanneer de moeder ze tijdens het eerste trimester van de zwangerschap neemt. SSRI's beïnvloeden het serotonine in het lichaam, een hersenstof die deels onze gevoelens bepalen. Serotonine beïnvloedt ook de ontwikkeling van het ongeboren kind en de latere ontwikkeling van de baby. Artsen en toekomstige moeders moeten daarom de risico's van SSRI's afwegen tegen de voordelen ervan. Want een zware depressie tijdens de zwangerschap is evenmin goed voor het kind.
Bron: Harrington RA, Lee LC, Crum RM, Zimmerman AW, Hertz-Picciotto I. Prenatal SSRI use and offspring with autism spectrum disorder or developmental delay. Pediatrics. 2014 Apr 14.
Voedingsstoffen tijdens de eerste 1000 dagen
Tijdens de eerste 1000 dagen van het leven wordt de basis gelegd voor een goede gezondheid. In deze periode zijn verschillende voedingsstoffen, waaronder vitaminen en mineralen, van belang voor de groei van het kind. Een optimale voedingsstatus tijdens de zwangerschap gaat echter verder dan het gebruik van foliumzuur. In een recent gepubliceerde review wordt hier uitgebreid op in gegaan.
De eerste 1000 dagen van het leven omvat de periode van conceptie tot de tweede verjaardag van het kind. Tijdens deze periode doorloopt een kindje verschillende ontwikkelingsstadia. Om deze optimaal te laten verlopen zijn vitaminen en mineralen van belang. In een recente review is omschreven welke voedingsstoffen tijdens de verschillende ontwikkelingsfasen extra aandacht verdienen.
Essentiële voedingsstoffen
Tijdens het eerste trimester van de zwangerschap worden alle organen van de baby aangelegd. Met name de inname van folaat (400 mcg actief foliumzuur), jodium (175 mcg) en vitamine D (minimaal 10 mcg) zijn belangrijk in deze periode om de aanleg van het zenuwstelsel en de groei van het kindje te ondersteunen. In het tweede trimester worden daarnaast carotenoïden, ijzer (minimaal 16 mg) en omega 3-vetzuren (met name DHA, 200 mg naast 250 mg EPA en DHA) belangrijk. Voor de laatste groeispurt aan het eind van de zwangerschap speelt calcium (1000 mg) een rol, omdat dit mineraal noodzakelijk is voor de aanmaak van de botten.
Ook na de geboorte moet het kindje van voldoende voedingsstoffen voorzien worden. Als de moeder borstvoeding geeft, dan heeft zij een verhoogde behoefte aan onder andere calcium (1000 mg), ijzer (15 mg), omega 3-vetzuren (met name DHA, 300 mg) en vitamine D (minimaal 10 mcg). Zolang de voedingsstatus van de moeder goed is, zal zij voldoende vitaminen en mineralen doorgeven via de moedermelk. Dit geldt niet altijd voor vitamine D en tijdens de eerste 3 maanden voor vitamine K. Het advies is om deze vitaminen apart aan de baby te geven. Na 6 maanden heeft het kind daarnaast extra behoefte aan ijzer en zink. Dit kan het kind halen uit gezonde, vaste voeding.
De wetenschappers geven aan dat de inname van alle vitaminen en mineralen van belang is en dat de genoemde voedingsstoffen extra belangrijk zijn. In de studie wordt er bij de aanbevelingen verder vanuit gegaan dat zowel moeder als kind gezond zijn. De aanbevelingen kunnen afwijken als er gezondheidsproblemen bestaan. In deze gevallen is het aan te raden om een gezondheidsprofessional te raadplegen.
Nutrients. 2019 Nov 27;11(12). pii: E2891
Een goede 'Multi' kost 0,25 - 1 euro per tablet of capsule...Inmiddels is er zo enorm veel informatie uit wereldwijd onderzoek voor handen, dat geconcludeerd kan worden dat het bijna onverantwoord is om een zwangere vrouw standaard geen extra multivitaminen/-mineralen te adviseren, naast de gewone voeding. We gebruiken met z'n allen al bijna twee eeuwen 'ernstig verschraalde kunstmestvoeding' en we weten, o.a. bevestigd door TNO-onderzoek, dat de kwaliteit en kwantiteit aan inhoudsstoffen van onze gemiddelde voeding buitengewoon tekortschieten. Het magnesiumaanbod in de Nederlandse voeding is ten gevolge van de voedselraffinage en de bodemverarming schrikbarend laag.
Onderzoek laat zien dat ± 50% van alle zwangere vrouwen minder magnesium dan de Algemeen Dagelijks aanbevolen Hoeveelheid (ADH; 400 - 450 mg) met de voeding binnenkrijgt. In toenemende mate geven artsen - in buitenlandse Europese ziekenhuizen - standaard een magnesiuminfuus bij o,a, een dreigende abortus. Ook zinktekorten worden in verband gebracht met vroeggeboorten en geboorteafwijkingen.
Om het nog erger te maken, wat we nodig hebben zit bijna niet meer in de voeding, maar wat we niet nodig hebben vinden we steeds méér in onze voeding; denk aan zware metalen zoals aluminium, zilver, antimoon, cadmium, kwik en lood, maar ook stoffen als BPA (bisfenol-A), dioxine, pcb’s, geperfluoreerde verbindingen enzovoort. Deze kunnen het erfelijk materiaal ernstig en irreversibel aantasten door een verstoring van de zogenaamde DNA-methylering. Daarnaast treden er door deze stoffen mogelijk afwijkingen van het normale metabolisme op, alsmede de groei en het gedrag.
Bron: http://www.rivm.nl/RIVM/Kennis_en_kunde/Strategisch_Programma_RIVM/Resultaten_Strategisch_Programma_RIVM_2011_2014/Resultaten_speerpunt_Gezond_ouder_worden/Effecten_van_invloeden_tijdens_de_zwangerschap_op_latere_ziekten
Gebruik een supplement...
Één niet zon-gerijpte sinaasappel bevat nog maar 10-12 mg vit. C...! Tijdens de zwangerschap neemt de basaalstofwisseling met ± 20% toe; het kindje eet immers mee! Dit impliceert een verhoogde behoefte aan energie via de voeding. Door de enorme veranderingen die er in het lichaam van een vrouw plaats vinden, vereist zwangerschap specifieke nutritionele suppletie om, zowel voor moeder als baby, een optimale gezondheid te verzekeren.
Enkele andere voorbeelden uit inmiddels ontelbare wetenschappelijke publicaties zijn: extra behoefte aan foliumzuur (tijdens de gehele zwangerschap!), vitamine B12 en zink voor de ontwikkeling van de neurale buis en hersenen, extra ijzer voor de foetus-groei, ook voldoende vitamine C en selenium zijn van essentieel belang voor een gezonde groei en ontwikkeling van de foetus. Vitamine C reduceert ook een belangrijke zwangerschapscomplicatie, concluderen onderzoekers uit Mexico. Zwangere vrouwen die vanaf de 20e week een supplement gebruikten van slechts 100 mg vitamine C, verlagen de kans op een premature ruptuur van de chorioamniotische membranen (vruchtwater, PROM) waardoor de kans op een premature geboorte en dus infecties wordt verkleind.
Bron: http://www.nutraingredients.com/news/ng.asp?n=59359&m=1NIE414&c=fytivjsgtubsdrr
Maar ook de behoefte aan vitamine A, waarbij zeer eenzijdig en voortdurend wordt gewezen op de gevaren van een te hoge inname, neemt tijdens de zwangerschap toe met 25%. De inmiddels algemeen aanvaarde veilige grens ligt bij maar liefst 12.000 mcg per dag! Beperkte suppletie is gewenst voor vitamine A, omdat de gemiddelde Nederlandse voeding onvoldoende bevat. Een goed multivitaminen-mineralenpreparaat bevat naast vitamine A het goede en veilige alternatief 'pro-vitamine A', ofwel natuurlijk caroteen; dit voorkomt een mogelijke overdosering van vitamine A.
Bron: https://www.vumc.nl/afdelingen/over-vumc/nieuws/onderzoek-vitaminea/
Ook een goede vitamine E-status van de moeder is van groot belang om het risico op astma bij het kind rond de vijfjarige leeftijd te voorkomen. Dr. Graham Devereux van de universiteit van Aberdeen (UK) heeft research gedaan bij een kleine 2000 kinderen rond deze leeftijd.
Bron: http://www.nutraingredients.com/news/printNewsBis.asp?id=70262 (09-2006)
Het belang van vitamine E tijdens de zwangerschap
In de jaren 1960 begon men te vermoeden dat een gebrek aan foliumzuur tijdens de zwangerschap betrokken was bij het ontstaan van ernstige geboorteafwijkingen (neuraalbuisdefecten). Pas in de jaren 1990 werd deze link door studies bevestigd en sindsdien krijgen zwangere vrouwen het advies om foliumzuur te nemen.
Later werd ook steeds meer het belang van de andere B-vitaminen duidelijk voor het voorkomen van geboorteafwijkingen en ontwikkelingsstoornissen - vooral vitamine B6 en B12. Toch worden ze nog niet standaard geadviseerd aan zwangere vrouwen.
Ondertussen is er ook veel onderzoek gedaan naar het effect van andere voedingsstoffen – of een tekort eraan – tijdens de zwangerschap, en worden omega-3, vitamine D en probiotica steeds vaker aangeraden aan zwangere vrouwen.
Een vitamine waar tot nog toe weinig aandacht aan geschonken is, is vitamine E. Ze werd nochtans bekend als de vruchtbaarheidsvitamine, omdat ratten die een vitamine E-arm dieet kregen niet in staat waren om zich voort te planten (Evans HM, 1922). Vitamine E is een vetoplosbare vitamine en zit vooral in vetrijke voeding zoals noten, zaden en pitten en de oliën daarvan. De meest bekende bronnen van vitamine E zijn tarwekiemen en tarwekiemolie.
Vitamine E beschermt de meervoudig onverzadigde vetzuren – omega-3 en omega-6 – tegen oxidatie door zuurstofradicalen (lipidperoxidatie). Deze vetzuren worden ingebouwd in de celmembranen en zijn essentieel voor de gezondheid en de functie van alle cellen. Het omega-3 vetzuur docosahexaeenzuur (DHA) en het omega-6 vetzuur arachidonzuur (AA) zijn heel belangrijk voor de ontwikkeling van de hersenen en het zenuwstelsel van de baby.
Een echt gebrek aan vitamine E veroorzaakt bij dieren het spontaan afsterven van het embryo, terwijl onvoldoende vitamine E ernstige ontwikkelingsstoornissen veroorzaakt. Mensen hebben – volgens de officiële opvatting – zelden een gebrek aan vitamine E, maar onderzoek wijst uit dat de inname van vitamine E over het algemeen te laag is voor een optimale bescherming tegen lipidperoxidatie (Lebold KM, 2014).
Vitamine E beschermt de baby ook tegen de schadelijke effecten van toxische stoffen tijdens de zwangerschap, zoals acrylamide. Acrylamide is een toxische stof die gevormd wordt tijdens het bakken en braden op hoge temperaturen. Het beschadigt de hersenen van de foetus. Suppletie met vitamine E voorkomt dit (Erdemli ME, 2016). Volgens sommige onderzoekers is vitamine E even belangrijk als foliumzuur voor het voorkomen van geboorteafwijkingen of ontwikkelingsstoornissen (Lebold KM, 2014).
De meeste zwangere vrouwen krijgen alleen het advies om 4 mg foliumzuur te nemen, maar eigenlijk zijn alle voedingsstoffen belangrijk voor de ontwikkeling van de baby. Een multivitamine met 360 tot 800 µg foliumzuur voorkomt neuraalbuisdefecten beter dan alleen 4.000 µg (4 mg) foliumzuur (Czeizel AE, 2011).
De officiële dagelijks aanbevolen hoeveelheid voor vitamine E is 22,5 IE of 15 mg per dag. Dat is de minimale hoeveelheid die voorkomt dat de rode bloedcellen afgebroken worden. Voor de preventie van ziektebeelden en bij een tekort wordt 100 tot 400 IE per dag aanbevolen. Therapeutisch worden doses van 1.200 tot wel 10.000 IE ingezet. Een kwaliteitsvolle multi met een natuurlijk vitamine E-complex (tocoferolen en tocotriënolen) bevat normaal voldoende vitamine E om aan de basisbehoeften te voldoen. Overleg hiervoor met een orthomoleculair opgeleide deskundige.
© Hilde Maris, PlaceboNocebo
Vitamine E - tekort verhoogt de kans op galstenen
Met name mensen vanaf 40 jaar met overgewicht lopen een verhoogd risico op het ontwikkelen van galstenen. Evenals mensen met een verstoorde vetstofwisseling. Het hebben van een vitamine E tekort kan aan dit rijtje worden toegevoegd.
De vorming van galstenen in de galblaas is een veelvoorkomend probleem. Als de samenstelling van gal uit verhouding is, dan kan de vloeistof gaan klonteren en kleine steentjes vormen. Meestal merkt u daar weinig van, omdat de steentjes klein genoeg zijn om via de galwegen uitgescheiden te worden in de darm. Eenmaal in de darm poept u ze dan uit. Soms zijn de steentjes hier te groot voor, ze komen dan vast te zitten in de galwegen. Dit gaat gepaard met veel pijn en in deze gevallen wordt de galblaas dan ook operatief verwijderd.
Hoe kun je galstenen voorkomen?
Duits onderzoek wijst uit dat oxidatieve stress (een teveel aan vrije radicalen) mogelijk een rol speelt bij de vorming van stenen. Zij vonden dat mensen met galstenen vaker last hebben van oxidatieve stress en dit lijkt ook samen te hangen met een verminderde opname van vetoplosbare vitaminen. Vitamine E, ook wel tocoferol genoemd, is een vetoplosbare vitamine. De onderzoekers zagen dat mensen met een hoge vitamine E-spiegel minder vaak last hebben van galstenen.
Vetoplosbare antioxidant
Dit komt mogelijk doordat vitamine E een sterke vetoplosbare antioxidant is en dus oxidatieve stress tegen gaat. Vitamine E zit in plantaardige olie, granen, noten en zaden. Een andere studie laat zien dat een voedingspatroon dat rijk is aan groente, fruit, peulvruchten, volkoren graanproducten, plantaardige olie en vis kan voorkomen dat u galstenen ontwikkelt. Wilt u vitamine E toch liever via een supplement innemen? Kies dan voor een natuurlijke toceferolen/tocotriënolenmix en gebruikt u hiervan 100 – 500 mg per dag, bij voorkeur in overleg met een orthomoleculair deskundige. Vitamine E is namelijk ook een natuurlijk anticoagulans (antistollingsmiddel).
Bron: Nutrients. 2018 Jan 27;10(2). pii: E133.
In talrijke internationale onderzoeken werden nog vele andere tekorten aangetoond bij zwangeren, waarbij ziektesymptomen (nog) niet waarneembaar waren. Met name linolzuur, vitamine B-complex, vitamine E en K, vitamine B12 (zie verder http://nutraingredients-usa.com/news/ng.asp?id=54235&n=dh232&c=fytivjsgtubsdrr), koper, chroom, ijzer (!), calcium en kalium blijken erg vaak deficiënt.
Het risico op complicaties t.g.v. een of meerdere van deze genoemde tekorten kan zich manifesteren in een verhoogde kans op spina bifida (open ruggetje), (pre-)eclampsie, spierkrampen, hypertensie en anemie. Recent is aangetoond dat suppletie van selenium en ijzer tijdens de zwangerschap eveneens de kans op astma en eczeem verkleinen voor de baby.
(Bron: http://nutraingredients.com/news/ng.asp?id=53979&n=dh217&c=fytivjsgtubsdrr). Alleen al een te lage ijzerstatus van zwangere vrouwen blijkt verantwoordelijk te zijn voor het ontstaan van postnatale depressies en angsttoestanden (o.a. overbezorgdheid); zie ook het Journal of Nutrition (vol 135, pp267-272). Ook een zinktekort tijdens de zwangerschap geeft een grote kans op een baby met dauwworm, omdat het immuunsysteem daardoor een foute Th2-reactie programmeert (kPNI - Prof. Leo Pruimboom).
Dr. Gert E. Schuitemaker, grondlegger van de Nederlandse Orthomoleculaire geneeskunde en het orthomoleculair tijdschrift "Fit met Voeding", 12e jaargang No. 4 van 'Ortho Communications & Science B.V.' (Dr. Gert E. Schuitemaker) komen we wederom een artikel tegen over het belang van het gebruik van essentiële omega-3-vetzuren tijdens de zwangerschap; hun baby's hebben dan minder kans op allergieën (erfelijk belast, hooikoorts, astma, voedingsallergie). Vette vis zoals zalm, tonijn, makreel, haring, krill en sardines zijn een belangrijke bron van omega-3-vetzuren. [J Allergy Clin Immunol 2003; 112(6): 1178-84].
Ook hebben wij voor u het volgende artikel gelezen: "OMEGA-3 VETZUUR DHA UIT VETTE VIS BELANGRIJK TIJDENS ZWANGERSCHAP";
In het UMCG werd baanbrekend onderzoek gedaan naar de relatie van voeding tijdens de zwangerschap en de hersenontwikkeling van de baby. Voor het eerst wordt er een duidelijk verband gelegd tussen prenatale voeding en de motorische ontwikkeling van het kind als het 18 maanden oud is. “Kinderen hebben na 1,5 jaar een betere spontane motoriek als ze bij de geboorte veel vetzuren afkomstig van vis in hun bloed hebben. Ze struikelen niet over speeltjes die ze zelf hebben neergelegd en bewegen zich vloeiender, minder houterig”.
In dit onderzoek is de hoeveelheid én het soort vetzuren in navelstrengbloed gemeten, direct na de geboorte.
Transvetzuren zoals die voorkomen in snacks en patat hebben een negatief effect op de ontwikkeling van het zenuwstelsel. De omega-3 vetzuren uit vis en vooral DHA hebben een positief effect op de hersenontwikkeling(1).
Uit een ander onderzoek(2) blijkt dat een extra inname van 100 mg DHA het IQ met 0.13 punten verhoogt. Dit komt overeen met 1 tot 2 porties vette vis per week.
[Referenties: (1). Bouwstra, H., D.J. Dijck-Brouwer, T. Decsi, et al., Neurologic Condition of Healthy Term Infants at 18 Months: Positive Association With Venous Umbilical DHA Status and Negative Association With Umbilical Trans-fatty Acids. Pediatr Res, 2006.
(2). Cohen, J.T., D.C. Bellinger, W.E. Connor, et al., A quantitative analysis of prenatal intake of n-3 polyunsaturated fatty acids and cognitive development. Am J Prev Med, 2005. 29(4): p. 366-74]
Vrouwen die tijdens het laatste trimester van hun zwangerschap een hoge dosis visolie slikken, verkleinen daarmee de kans dat hun kinderen op latere leeftijd astma ontwikkelen volgens een publicatie in The New England Journal of Medicine. Aan de studie van de Universiteit van Kopenhagen deden 736 Deense vrouwen deden mee, die 22 à 26 weken zwanger waren. De helft van hen slikte gedurende de rest van de zwangerschapsduur een hoge dosis visolie (2,4 gr/dag) en de andere helft dagelijks een placebo (olijfolie). Een kwart van deze vrouwen had zelf ook astma.
Referenties(s): Bisgaard H, Stokhom J, Chawes BL et al. Fish oil-derived fatty acids in pregnancy and wheeze and asthma in offspring. N Engl J Med. Dec 2016; 375:2530-2539 doi: 10.1056/NEJMoa1503734.
Multivitamine tijdens zwangerschap
27-06-2016, het belang van het gebruik van een multivitamine tijdens de zwangerschap.
Gebleken is dat 30-50% van de zwangerschappen tijdens het eerste trimester eindigt in een miskraam. De meeste verliezen treden op tijdens de innesteling van de bevruchte eicel, ongeveer één a twee weken na de conceptie. In totaal eindigt gemiddeld 15-20% van de zwangerschappen in een miskraam of een intra-uteriene vruchtdood.(1,2)
In een recente Amerikaanse studie (2) is het verband onderzocht tussen een aantal leefstijlfactoren en het verlies van de zwangerschap. Hierbij werd het gebruik van een multivitamine (zowel voorafgaand aan als tijdens de zwangerschap) geassocieerd met een verlaagd risico op een miskraam of een intra-uteriene vruchtdood.(2,3,4) Voor zowel mannen als vrouwen werd het gebruik van cafeïne (> 2 consumpties per dag) geassocieerd met een verhoogd risico op het verlies van de zwangerschap.(2) Tijdens deze studie werd geen significant verband gevonden voor het gebruik van alcohol of tabak. In eerdere studies is aangetoond dat roken tijdens de zwangerschap een verhoogd risico geeft op dysmaturiteit en aangeboren afwijkingen aan het cardiovasculaire, musculoskeletale en digestieve systeem bij de baby.(18,19) Het gebruik van alcohol tijdens de zwangerschap werd in verband gebracht met vroeggeboorte en dysmaturiteit.(20).
Alcoholgebruik/misbruik is vóór en tijdens de zangerschap sowieso een groot aandachtspunt.
Wensouders zouden al ruim voor de conceptie alcohol moeten mijden om hun nakomelingen te beschermen tegen een aangeboren hartafwijking (congenital heart disease, CHD). Dit is de voorzichtige conclusie uit een recente meta-analyse (21).
CHD kan de kans op coronaire hartziekten in het latere leven verhogen, zelfs na chirurgische behandeling en is de voornaamste oorzaak van perinatale sterfte. Dit is de eerste meta-analyse waarin niet alleen gekeken is naar de rol van de moeder, maar ook naar die van de vader. Alcoholgebruik veroorzaakt, aangetoond in meerdere onderzoeken, tevens cognitieve schade door de negatieve invloed van alcohol op de hersenenontwikkeling. Dit effect wordt overigens versterkt als er tegelijk een relatieve deficiëntie bestaat van voitamine B1 (Thiamine).
Het advies om voor en tijdens de zwangerschap een foliumzuursupplement met minimaal 400 mcg foliumzuur te gebruiken is algemeen bekend. Minder bekend is het feit, dat Foliumzuur (en de vele andere geadviseerde vitaminen/mineralen) niet alleen de 1e 3 maanden moeten worden gebruikt, maar de gehele zwangerschap door!
Tijdens de zwangerschap is foliumzuur betrokken bij de sluiting van de neuraal buis. Suppletie met foliumzuur tijdens de zwangerschap verlaagt de kans op Spina Bifida. Folaat (waaronder foliumzuur) wordt in het lichaam na inname gereduceerd tot THF (tetrahydrofolaat) en vervolgens door het enzym MTHFR (5,10-methyleentetrahydrofolaatreductase) gesynthetiseerd in 5-MTHF (5-methyltetrahydrofolaat; de bioactieve, lichaamseigen vorm van folaat). Dit proces verloopt doorgaans traag en inefficiënt. Een veelvoorkomende afwijking aan het MTHFRgen leidt tot een beperkte activiteit van MTHFR wat zorgt voor een verminderde synthese van THF tot 5-MTHF.(14) Een verminderde MTHFR-activiteit wordt onder andere in verband gebracht met miskramen, vroeggeboorte, zwangerschapsvergiftiging, Spina Bifida en dysmaturiteit.(5,12,13) Door direct te suppleren met 5-MTHF voorkom je dit probleem.
Homocysteïne is een tussenproduct van de transaminering van het aminozuur methionine tot het aminozuur cysteïne. Belangrijke cofactoren in het homocysteïne metabolisme zijn onder andere methylcobalamine (de biologisch actieve vorm van vitamine B12), pyridoxaal-5-fosfaat (de biologisch actieve vorm van vitamine B6) en 5-MTHF (de biologisch actieve vorm van folaat/foliumzuur).(6,7,8,9,10) Een hoog homocysteïne gehalte in het bloed (door een verminderde omzetting van homocysteïne in cysteïne; mede door een tekort aan de bovengenoemde vitaminen) wordt in verband gebracht met een verhoogd risico op een zwangerschapsvergiftiging en het krijgen van een miskraam.(5,6)
Verder is een optimale (25-hydroxy)vitamine D status bij de moeder belangrijk voor de groei en ontwikkeling van het de foetus. Een lage 25-hydroxyvitamine D status werd eerder in verband gebracht met het krijgen van een miskraam gedurende het eerste trimester van de zwangerschap.(16)
Daarnaast is voldoende inname van ijzer belangrijk voor de ontwikkeling van de foetus en ter voorkoming van zwangerschapscomplicaties.(15)
In de vorm van methylcobalamine (in cytoplasma) is vitamine B12 cofactor bij de (re)methylering van homocysteïne in methionine door het enzym methioninesynthase. Hierbij wordt foliumzuur (5-methyltetrahydrofolaat, 5-methyl-FH4) omgezet (of gerecycled) in zijn biologisch actieve vorm (tetrahydrofolaat, FH4), welke van belang is voor de DNA-synthese.(2,5) Methionine is een essentieel aminozuur voor de eiwitaanmaak maar kan ook worden omgezet in S-adenosylmethionine (SAMe), de primaire methyldonor die van belang is voor de synthese van DNA, RNA, myeline, creatine, neurotransmitters (waaronder serotonine, dopamine, acetylcholine, (nor)epinefrine), membraanfosfolipiden en de methylering van eiwitten.(12) Bij een vitamine B12-tekort verminderen methyleringsprocessen en stijgt de serumspiegel van homocysteïne. Een verhoogde homocysteïnespiegel is onder meer risicofactor voor hart- en vaatziekten (atherosclerose, trombose), neuraalbuisdefecten, osteoporose, cognitieve achteruitgang en dementie.(9,10,11) Bovendien ontstaat een secundair foliumzuurgebrek (gebrek aan FH4, ophoping van 5-methyl-FH4). Deze interactie tussen foliumzuur en vitamine B12 is verantwoordelijk voor de megaloblastaire anemie die wordt gezien bij beide vitaminedeficiënties.(1) Foliumzuur verlaagt het homocysteïnegehalte met gemiddeld 25%. Een extra dosis vitamine B12 (0,5 mg per dag) zorgt voor een extra daling van 7%. Vitamine B6 speelt eveneens een rol, zij het in iets mindere mate.(51) Aangezien vitamine A toxisch kan zijn voor de ongeboren vrucht is het belangrijk dat er niet te veel vitamine A wordt ingenomen.(11) Echter is vitamine A wel essentieel voor de ontwikkeling van de foetus. Een veilig alternatief voor vitamine A is bètacaroteen; bètacaroteen wordt in het lichaam naar behoefte omgezet in vitamine A - het lichaam zal nooit meer bètacaroteen omzetten dan dat het nodig heeft zodat dit nooit zal leiden tot een te hoog vitamine A-niveau.
Naast een goede zwangerschapsmultivitamine is het vetzuur DHA (docosahexaeenzuur) belangrijk ter bevordering van de ontwikkeling van (de hersenen van) de baby.(17)
Een visoliesupplement voorziet hierin, maar er zijn ook algen die (vegetarische) EPA én DHA leveren, zoals Schizochytrium en Nannochloropsis gaditana.
Referenties:
1.S. Gupta, J. Banerjee et al. The role of oxidative stress in spontaneous abortion and recurrent pregnancy loss: A systematic review. Article in Obstetrical and Gynaecological Survey · May 2007. Impact Factor: 1.86 · DOI: 10.1097/01.ogx.0000261644.89300.df · Source: PubMed
2.G. M. Buck Louis, K. J. Sapra, et al. Lifestyle and pregnancy loss in a contemporary cohort of women recruited before conception: The LIFE Study. Article (PDF Available) in Fertility and sterility · March 2016 with 66 Reads Impact Factor: 4.59 · DOI: 10.1016/j.fertnstert.2016.03.009
3.Rumbold A, Middleton P, Crowther CA. Vitamin supplementation for preventing miscarriage. Cochrane Database of Systematic Reviews 2005, Issue 2. Art. No.: CD004073. DOI: 10.1002/14651858.CD004073.pub2.
4.Reem Hasan, Andrew F. Olshan, et al. Self-reported Vitamin Supplementation in Early Pregnancy and Risk of Miscarriage. Vol. 169, No. 11 DOI: 10.1093/aje/kwp050. Advance Access publication April 16, 2009
5.J.G. Ray, C.A. Laskin. Folic Acid and Homocyst(e)ine Metabolic Defects and the Risk of Placental Abruption, Pre-eclampsia and Spontaneous Pregnancy Loss: A Systematic ReviewFolic Acid and Homocyst(e)ine Metabolic Defects and the Risk of Placental Abruption, Pre-eclampsia and Spontaneous Pregnancy Loss: A Systematic Review.Accepted 1 April 1999, Available online 26 March 2002Accepted 1 April 1999, Available online 26 March 2002. doi:10.1053/plac.1999.0417doi:10.1053/plac.1999.0417.
6.A. P. Patel, C. Chakrabarti, et al. Effect of Homocysteine, Vitamin b12, Folic acid during pregnancy. NHL Journal of Medical Sciences/Juli 2012/Vol. 1/Issue 1.
7.R.H. Fletcher, K.M. Fairfield. Vitamins for Chronic Disease Prevention in Adults: . Clinical Applications. JAMA. 2002;287(23):3127-3129. doi:10.1001/jama.287.23.3127.
8.Werder SF. Cobalamin deficiency, hyperhomocysteinemia, and dementia. Neuropsychiatr Dis Treat. 2010;6:159-95
9.Selhub J. Public health significance of elevated homocysteine. Food Nutr Bull. 2008;29(2 Suppl):S116-25.
10.Hooshmand B et al. Plasma homocysteine, Alzheimer and cerebrovascular pathology: a population-based autopsy study. Brain. 2013;136(9):2707-16. Werder SF. Cobalamin deficiency, hyperhomocysteinemia, and dementia. Neuropsychiatr Dis Treat. 2010;6:159-95.
11.EFSA, European Food Safety Authority 2006. TOLERABLE UPPER INTAKE LEVELS FOR VITAMINS AND MINERALS. Scientific Committee on Food. February 2006. ISBN: 92-9199-014-0.
12.Wilcken B et al. Geographical and ethnic variation of the 677C>T allele of 5,10 methylenetetrahydrofolate reductase (MTHFR): findings from over 7000 newborns from 16 areas world wide. J Med Genet. 2003;40(8):619-25.
13.G.M. Shaw, R. Rozen, et al. Maternal Vitamin Use, Genetic Variation of Infant Methylenetetrahydrofolate Reducatase, and Risk for spina Bifida. Am. J. Epidemiol. (1998) 148 (1): 30-37.
14.Prinz-Langenohl R et al. [6S]-5-methyltetrahydrofolate increases plasma folate more effectively than folic acid in women with the homozygous or wild-type 677C-->T polymorphism of methylenetetrahydrofolate reductase. Br J Pharmacol. 2009;158(8):2014- 21.
15.WHO. Guideline: Daily iron and folic acid supplementation in pregnant women. Geneva, World Health Organization, 2012.
16.L.B. Andersen, J.S. Jorgenson, et al. Vitamin D insufficiency is associated with increased risk of first-trimester miscarriage in the Odense Child Cohort. First published July 15, 2015, doi: 10.3945/ajcn.114.103655 . Am J Clin Nutr September 2015. vol. 102 no. 3 633-638.
17.Lauritzen Lj, Brambilla P, et al. DHA Effects in Brain Development and Function. Nutrients. 2016 Jan 4;8(1). pii: E6. doi: 10.3390/nu8010006.
18.D Nicoletti, L Droppa Appel, et al. Maternal smoking during pregnancy and birth defects in children: a systematic review with meta-analysis. Cad. Saúde Pública vol.30 no.12 Rio de Janeiro Dec. 2014.
19.B.L. Pineles, E. Park et al. Systematic Review and Meta-Analysis of Miscarriage and Maternal Exposure to Tobacco Smoke During Pregnancy. Am. J. Epidemiol. (2014) 179 (7): 807-823. doi: 10.1093/aje/kwt334 First published online: February 10, 2014
20.J. Patra, R. Bakker, et al. Dose–response relationship between alcohol consumption before and during pregnancy and the risks of low birthweight, preterm birth and small for gestational age (SGA)—a systematic review and meta-analyses. 6 July 2011. DOI: 10.1111/j.1471-0528.2011.03050.x.
21.Zhang S et al. Parental alcohol consumption and the risk of congenital heart diseases in offspring: An updated systematic review and meta-analysis. European Journal of Preventive Cardiology, 2019, DOI: 10.1177/2047487319874530
Verbeteren van de premature vitamine E-status
27-06-2016